Những sai phạm của TikTok gồm: thông tin vi phạm luật pháp Việt Nam, lan truyền tin giả, bảo mật người dùng… Đáng chú ý nhất là việc nền tảng đã có dấu hiệu không kiểm soát được những thông tin gây hại cho trẻ em.

Tôi từng làm kiểm duyệt thông tin cho một tập đoàn công nghệ nằm trong top 4 của thế giới có trang tin tiếng Việt. Công việc của tôi cùng các đồng nghiệp ở thị trường Việt Nam là kiểm duyệt mỗi ngày hàng nghìn bài báo để ngăn chặn tin không đúng tiêu chí của tập đoàn.

Trước khi các bài báo đến màn hình chúng tôi, lớp kiểm duyệt ban đầu sẽ là trí tuệ nhân tạo (AI). Những bài viết có từ khóa, hình ảnh được máy nhận diện là vi phạm tiêu chuẩn sẽ bị loại ngay lập tức.

Vì trang tin xuất hiện trên trang chủ của trình duyệt, nên chúng tôi xác định là có thể người dùng là trẻ em. Tiêu chí lớn nhất là hình ảnh hiển thị, nội dung tiêu đề phải không gây phản cảm, ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần trẻ em. Có tới 12 trang A4 gồm dãy dài những tiêu chí. Trong đó, tiêu biẻu như: hình ảnh tiêu đề không được có máu; xác chết (của người hoặc động vật); vũ khí trong tình trạng đang sử dụng; dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực; gợi tình; hình ảnh ghê rợn… và mục gây khó khăn nhất với chúng tôi: hình ảnh gây cảm xúc tiêu cực (một cánh tay chới với giơ lên giữa biển nước minh họa cho một vụ đuối nước cũng tính là vi phạm).

Công việc của chúng tôi sẽ được hậu kiểm bởi bên thứ 3 do tập đoàn thuê. Việc của công ty này là soi lỗi của tất cả các thị trường mà tập đoàn hoạt động. Suốt 4 năm ròng, thị trường Việt Nam có duy nhất một lần bị báo cáo lỗi vi phạm.

Cụ thể, chúng tôi đã để hình một con lợn đã thịt được móc hàm ở chợ truyền thống cho một tin về giá thịt lợn. Hình ảnh được tính là xác chết động vật, không phải đồ ăn. Vì theo cách tính “chuẩn Tây”, đồ ăn là miếng thịt, không phải con lợn toàn thân.

Chúng tôi có một buổi giải trình với 7 thành viên hội đồng đạo đức - là những người sẽ bỏ phiếu quyết định chúng tôi có vi phạm lỗi hay không. Kết luận của ủy ban là kết luận cuối cùng. Bằng việc đưa ra hàng loạt hình ảnh tự chụp ở các chợ dân sinh, trên đường phố, chúng tôi chứng minh được đó là thành tố văn hóa bình thường của thị trường bản địa.

Những hình ảnh đó xuất hiện thường trực với trẻ em khi chúng theo mẹ đi chợ, hay ngay việc đi trên đường cũng bắt gặp… heo quay cả con. Và chúng tôi được 5/7 phiếu thuận, xóa bỏ lỗi vi phạm thành công.

Bộ TT&TT vừa công bố một loạt vi phạm của TikTok tại Việt Nam sau một thời gian thanh tra.. Ảnh minh hoạ: MINH SƠN (VnExpress)

Kể lê thê như thế để thấy, chỉ có vài ngàn bài báo, được xuất bản bởi các báo chính thống, mà các vòng kiểm duyệt để đưa đến tay người dùng (có thể là trẻ em) cần tiêu chuẩn phức tạp như thế nào và khó khăn đến đâu. Một nền tảng lớn như TikTok với cả triệu nội dung được xuất bản ngày ngày và người sáng tạo nội dung có thể là bất cứ ai, việc nền tảng bị quá tải trên hệ thống là rất dễ hiểu.

Cũng vì thế, việc tăng trưởng nóng và dần vươn lên thống trị thị trường của TikTok đòi hỏi họ cần trách nhiệm hơn nữa, đầu tư hơn nữa trong công tác kiểm duyệt nội dung. Có như thế, họ mới có thể vừa thu lợi nhuận lại không ảnh hưởng tới khách hàng mà ở đây cụ thể là trẻ em ở các thị trường mà họ phát triển.

Và, việc thanh tra cũng như công bố thanh tra của Bộ TT&TT rất đáng hoan nghênh. Cơ quan quản lý Nhà nước đã lên tiếng và yêu cầu một tập đoàn nước ngoài chơi đúng luật, thu lợi nhuận dựa trên sự tôn trọng và tránh gây hại lên người dân bản địa - những khách hàng của họ.

TikTok đã hứa sẽ phối hợp xử lý sai phạm theo kết luận thanh tra. Họ chắc chắn sẽ tăng cường các yếu tố kỹ thuật để ngăn cản gắt gao hơn nội dung độc hại. Họ cũng sẽ làm “rào chắn” ngăn chặn trẻ em dưới 13 tuổi gia nhập mạng lưới. Song, câu chuyện không đơn giản là vấn đề kỹ thuật.

Mà trách nhiệm chính vẫn nằm ở chính chúng ta, những người đưa điện thoại của mình, tài khoản trên 18 tuổi của mình để cho con em chơi. Không hệ thống kỹ thuật nào có thể ngăn cản được điều này. Chúng ta cũng không thể đổ lỗi cho một mình TikTok khi ngay chính chúng ta cũng lệ thuộc và coi đó là đũa thần để trẻ em ngoan ngoãn ngồi im hay ngồi ăn.

TikTok có vi phạm và họ sẽ phải điều chỉnh. Các cấp quản lý đã nỗ lực hết mình để ngăn chặn sự kiếm tiền bất chấp của nền tảng. Vấn đề còn lại không phải là sự đổ lỗi của các bậc phụ huynh do nền tảng hay do quản lý nữa.

Đó là vấn đề của chính các bậc phụ huynh khi quản lý con em tiếp cận mạng xã hội.

MỸ ANH

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục game doi thuong , nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).