Cải cách BHXH lần này là bước thay đổi căn bản

Cụ thể, gợi ý một số vấn đề lớn cần quan tâm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội cùng hiến kế để có thiết kế chính sách tối ưu, đáp ứng yêu cầu đề ra.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, tại Hội nghị Trung ương 7 Khóa XII đã ban hành 2 Nghị quyết rất quan trọng là Nghị quyết số 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương và Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH.

Trong đó, chính sách cải cách tiền lương dự kiến bắt đầu từ năm 2021. Tuy nhiên do tác động của đại dịch Covid-19 nên đến nay Trung ương đã có kết luận để Chính phủ trình Quốc hội quyết định thực hiện từ ngày 01/7/2024.

Đối với cải cách BHXH, một số nội dung đã được thể chế hóa như về tuổi nghỉ hưu được quy định trong Bộ luật Lao động và còn một số nội dung về cải cách BHXH được tiến hành sau.

Do đó nếu dự án Luật BHXH (sửa đổi) lần này được Quốc hội xem xét thông qua trong Kỳ họp thứ 7 thì cải cách BHXH và cải cách tiền lương sẽ gần như song hành với nhau.

Rút BHXH một lần là nội dung được người lao động đặc biệt quan tâm. Ảnh minh họa, nguồn: Internet.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh cải cách BHXH lần này là bước thay đổi căn bản về chính sách BHXH theo hướng hình thành chế độ BHXH đa tầng. Tầng thứ nhất là trợ cấp hưu trí. Tầng thứ hai là BHXH bắt buộc. Tầng thứ ba là BHXH tự nguyện tiến tới bao phủ BHXH toàn dân.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, trợ cấp hưu trí là nội dung mới, theo đó, Ngân sách nhà nước cung cấp một khoản trợ cấp cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng. Mặc dù lấy từ nguồn ngân sách nhưng vẫn bảo đảm được nguyên tắc của bảo hiểm là đóng hưởng.

Chính sách thứ hai trong cải cách BHXH lần này là giảm thời gian đóng hưởng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm và tiến tới 10 năm.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đây là xu hướng thế giới. Khi mà xã hội ngày càng phát triển, tiền lương ngày càng tăng, thì số năm đóng càng thấp, mức đóng lớn thì mức hưởng cũng sẽ lớn. Việc giảm thời gian đóng cũng góp phần thực hiện giảm rút bảo hiểm một lần.

Một chính sách khác là cách tính và quản lý Quỹ BHXH cũng có những điểm khác.

Đây là những thay đổi có tính chất cách mạng. Với tinh thần đó, dự án Luật BHXH (sửa đổi) lần này có sự chuẩn bị công phu, bám sát Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Thiết kế chính sách để cho người dân có quyền lựa chọn

Về rút BHXH một lần, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây là nội dung được người lao động đặc biệt quan tâm.

Ông cho biết, kinh nghiệm thế giới cũng như nhiều tài liệu của Tổ chức Lao động thế giới (ILO) cho thấy nhiều nước không cho rút BHXH một lần.

Nguyên nhân là do đặc điểm tình hình kinh tế xã hội nhiều nước phát triển, chính sách BHXH có từ lâu đời, mức sống cao, lưới an sinh được bảo đảm nên không có nhu cầu hoặc không quy định về rút BHXH một lần.

Tuy nhiên đặc điểm tình hình của nước ta có những khác biệt đòi hỏi có sự nghiên cứu để có phương án thiết kế chính sách phù hợp.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nhiều ý kiến cho rằng không nên cấm mà cần có thiết kế chính sách để cho người dân có quyền lựa chọn và có thể giữ chân được người lao động ở lại với hệ thống bảo hiểm.

Hạn chế rút BHXH một lần nhưng không thể cấm bởi đó là nhu cầu thực thế của người lao động, còn rất nhiều người gặp hoàn cảnh khó khăn, cần có một khoản để đáp ứng nhu cầu cuộc sống.

Đồng thời quy định việc rút BHXH một lần không nên phân biệt về thời điểm trước khi hay sau khi luật này có hiệu lực.

Hiện dự thảo Luật đề xuất 2 phương án. Theo đó, phương án 1 quy định việc hưởng BHXH một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau. Phương án 2 quy định theo hướng chỉ giải quyết một phần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Bên cạnh 2 phương án như dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp lần này cũng có ý kiến đề nghị tích hợp 2 phương án lại.

Lưu ý rằng thiết kế chính sách cần thu hút được người lao động, để người lao động thấy được những lợi ích thiết thực và bảo đảm cho người lao động có quyền lựa chọn phương án tốt nhất, Chủ tịch Quốc hội gợi ý có thể quy định về thời gian đóng chưa đủ điều kiện hưởng hưu mà gặp khó khăn thì có thể có hỗ trợ, trợ cấp, hoặc vẫn được hỗ trợ về bảo hiểm y tế hoặc quy định cho người lao động được rút một phần và lưu lại một phần để có thể quay trở lại…

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ mong muốn các đại biểu Quốc hội hiến kế để có cách thiết kế chính sách đảm bảo tối ưu cho nội dung này.

Đề xuất 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần từ năm 2025. Đồ họa: NGUYỄN LUẬN.

Tổng Công ty Tư vấn thiết kế Dầu khí (PVE) nợ bảo hiểm hơn 15 tỷ đồng Tổng Công ty Tư vấn thiết kế Dầu khí - CTCP (mã: PVE, PV Engineering) nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) hơn 15,4 tỷ đồng, ...

Điểm mới của 2 phương án rút Bảo hiểm xã hội một lần Tại Tờ trình dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi), Chính phủ đã báo cáo xin ý kiến Quốc hội về 2 ...

Người lao động đóng BHXH sau năm 2025 sẽ không được rút một lần? Chính phủ thống nhất báo cáo xin ý kiến Quốc hội đối với 2 phương án về hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần, ...